Warsztaty 16 godz.

Mów mi Python! – czyli programowanie w języku Python w ramach projektu “Koduj z klasą” organizowanego przez Centrum Edukacji Obywatelskiej. Szczegóły pod adresem: http://www.ceo.org.pl/pl/koduj.

Dla kogo, czyli co musi wiedzieć uczestnik

Dla nauczycieli pragnących wziąć udział w programie „Koduj z klasą” a w pierwszej edycji programu nie mieli takiej możliwości.

Cele, treści i metody

Cele projektu, spis wszystkich materiałów oraz zalecane metody ich realizacji dostępne są w dokumencie Cele, materiały i metody . Umieszczono tam również listę oprogramowania wymaganego do realizacji wszystkich materiałów. Podstawą szkoleń jest wersja HTML . Wersje źródłowe dostępne są w repozytorium Python101 .

Materiał zajęć

Środowisko programistyczne

Czas realizacji: 1 * 45 min.

Metody: uruchamianie menedżera plików, terminala, edytora, konfigurowanie edytora, uruchamianie interpretera i praca w konsoli Pythona.

Materiały i środki: Python 2.7.x, edytor kodu, terminal, zalecany system Linux Live LxPupTahr. Projektor, dostęp do internetu nie jest konieczny.

Realizacja: Na początku zapoznajemy użytkowników z narzędziami. Uruchamiamy menedżer plików i wykonujemy kilka podstawowych operacji. Omawiamy działanie terminala (zwłaszcza dopełnianie i powtarzanie poleceń). Uruchamiamy i konfigurujemy (np. wcięcia 4 spacje) wybrany edytor kodu. Wspominamy o alternatywach. Uruchamiamy konsolę Pythona i wykonujemy kilka przykładów działań. Omawiamy uruchamianie skryptów w terminalu i z edytora (jeśli jest taka możliwość). Omawiamy instalowanie Pythona i bibliotek za pomocą narzędzi systemowych, jak i programu pip. Wyjaśniamy, w jaki sposób można przygotować bootowalny pendrive (odsyłamy do materiału Linux Live).

Toto Lotek

Czas realizacji: 3 * 45 min.

Metody: kodowanie programu w edytorze od podstaw, wprowadzanie elementów języka w konsoli interpretera, ćwiczenia samodzielne w zależności od poziomu grupy.

Materiały i środki: Python 2.7.x, edytor kodu, terminal, zalecany system Linux Live LxPupTahr, wersja HTML scenariusza Toto Lotek, punkty 1.2.11.2.14, kod pełnego programu oraz ewentualne wersje pośrednie. Projektor, dostęp do internetu nie jest konieczny.

Realizacja: Omawiamy założenia każdej z części aplikacji, tj.: Mały lotek – losowanie pojedynczej liczby i próba jej odgadnięcia przez użytkownika; Duży lotek – rozwinięcie, losowanie i zgadywanie wielu liczb. Wspólnie kodujemy wg materiału. Nie stosujemy metody kopiuj-wklej (!). Uczestnicy samodzielnie wpisują kod, uruchamiają go i poprawiają błędy.

Budując program można reżyserować podstawowe błędy składniowe i logiczne, aby uczestnicy nauczyli się je dostrzegać i usuwać. Np.: próba użycia liczby pobranej od użytkownika bez przekształcenia jej na typ całkowity, niewłaściwe wcięcia, brak inkrementacji zmiennej iteracyjnej (nieskończona pętla), itp. Uczymy dobrych praktyk programowania: przejrzystość kodu (odstępy) i komentarze.

Po ukończeniu pierwszej części można urządzić mini-konkurs: zgadnij wylosowaną liczbę.

Większość kodu (zgodnie z materiałem) ćwiczymy w konsoli, ucząc jej obsługi i wykorzystania.

Wykresy w Pythonie

Czas realizacji: 1 * 45 min.

Metody: ćwiczenia w konsoli Pythona, wspólnie tworzenie i rozwijanie skryptów generujących wykresy, ćwiczenie samodzielne

Materiały i środki: Python 2.7.x, biblioteka Matplotlib, edytor kodu, terminal, zalecany system Linux Live LxPupTahr, wersja HTML scenariusza Python kreśli. Projektor, dostęp do internetu nie jest konieczny.

Realizacja: Zaczynamy od prostego przykładu w konsoli Pythona, z której cały czas korzystamy. Stopniowo kodujemy przykłady wykorzystując je do praktycznego (!) wprowadzenia wyrażeń listowych zastępujących pętle for. Pokazujemy również mechanizmy związane z indeksowaniem list, m. in. notację wycinkową (ang. slice). Wyjaśniamy i ćwiczymy w interpreterze charakterystyczne dla Pythona konstrukcje. Jeżeli wystarczy czasu, zachęcamy do samodzielnego sporządzenia wykresu funkcji kwadratowej bądź innej.

Python w przykładach

Czas realizacji: 1 * 45 min.

Metody: ćwiczenia w konsoli Pythona, samodzielne wspólnie tworzenie i rozwijanie skryptów, ćwiczenia samodzielne.

Materiały i środki: Python 2.7.x, edytor kodu, terminal, zalecany system Linux Live LxPupTahr, wersja HTML scenariusza Python w przykładach i Pythonimzów. Projektor, zalecany dostęp do internetu lub scenariusz offline w wersji HTML dla każdego uczestnika.

Realizacja: W zależności od zainteresowań grupy wybieramy jeden przykład spośród 1.4.5-1.4.9 do wspólnej realizacji, koncentrujemy się na utrwaleniu poznanych rzeczy, pokazaniu nowych. Jeśli się da, wprowadzamy “pythonizmy”, pokazując ich użycie w praktyce.

W przykładzie Ciąg Fibonacciego można pokazać rozwiązanie rekurencyjne. Przykłady Słownik słówek oraz Szyfr Cezara pozwalają wyeksponować operacje na tekstach i znakach, bardzo przydatne w rozwiązywaniu zadań typu maturalnego. Oceny z przedmiotów ilustrują operacje matematyczne, Trójkąt – przykładowe implementowanie algorytmu.

Gry w Pythonie

Czas realizacji: 2 * 45 min.

Metody: omówienie zasad gry, pokaz rozgrywki, kodowanie wykorzystaniem “klocków” (gotowego kodu), poprawianie błędów, optymalizacja.

Materiały i środki: Python 2.7.x, biblioteka Pygame, czcionka freesansbold.ttf, edytor kodu, terminal, zalecany system Linux Live LxPupTahr, wersje HTML scenariuszy Pong (str) i Pong (obj), kody pośrednie i końcowy kod gry. Projektor, dostęp do internetu, jeżeli planujemy wykorzystanie serwisu GitHub do synchronizacji kodu lub scenariusze offline w wersji HTML dla każdego uczestnika.

Realizacja: Na początku omawiamy zasady gry w Ponga, pierwszej gry komputerowej (sic!). Kodowanie zaczynamy od wersji strukturalnej, wyjaśniając sposób tworzenia obiektów graficznych i manipulowania nimi. Posługujemy się metodą kopiuj-wklej. Zachęcamy uczestników do manipulowania właściwościami obiektów typu kolor, rozmiar itp.

Wyjaśniamy istotę działania programu z interfejsem graficznym opartego na pętli obsługującej zdarzenia (ang. event driven apps).

Następnie przechodzimy do wersji obiektowej, którą realizujemy krokowo metodą kopiuj-wklej wg scenariusza lub omawiamy kod końcowy. Wprowadzamy pojęcia klasa, obiekt (instancja), pole (atrybut) i metoda, konstruktor, pokazując naturalność traktowania graficznych elementów gry jako obiektów mających swoje właściwości (kolor, rozmiar, położenie) i zachowania (rysowanie, ruch), które można modyfikować.

Odtwarzamy logikę i interakcje między obiektami: m. in. zastosowanie operatora * do przekazywania argumentów. Pokazujemy elegancję podejścia obiektowego, które wykorzystane zostanie w Grze robotów (sic!).

Jako ćwiczenie można zaproponować dodanie drugiej piłeczki i/lub zmianę orientacji pola gry: paletki po bokach.

Gra robotów

Czas realizacji: 2 * 45 min.

Metody: omówienie zasad gry, pokaz rozgrywki między przykładowymi robotami, kodowanie klasy robota z wykorzystaniem “klocków” (gotowego kodu), uruchamianie kolejnych walk.

Materiały i środki: Python 2.7.x, biblioteka rgkit, przykładowe roboty z repozytorium robotgame-bots oraz skrypt rgsimulator, edytor kodu, terminal, zalecany system Linux Live LxPupTahr, wersja HTML scenariusza Gra robotów, końcowy kod przykładowego robota w wersji A i B, koniecznie (!) kody wersji pośrednich. Projektor, dostęp do internetu lub scenariusz offline w wersji HTML dla każdego uczestnika.

Realizacja:: Na początku omawiamy przygotowanie środowiska testowego, czyli użycie virtualenv, instalację biblioteki rgkit, rgbots i rgsimulator, polecenie rgrun. Uwaga: jeżeli korzystamy z LxPupTahr, w katalogu ~/robot mamy kompletne wirtualne środowisko pracy.

Podstawą jest zrozumienie reguł. Po wyjaśnieniu najważniejszych zasad gry, konstruujemy robota podstawowego w oparciu o materiał Klocki 1 . Kolejne implementowane zasady działania robota sprawdzamy w symulatorze, ucząc jednocześnie jego wykorzystania. W symulatorze reżyserujemy również przykładowe układy, wyjaśniając szczegółowe zasady rozgrywki. Później uruchomiamy “prawdziwe” walki, w tym z robotami open source (np. stupid26.py ).

Dalej rozwijamy strategię działania robota w oparciu o funkcje – Klocki 2A i/lub zbiory – Klocki 2B . W zależności od poziomu grupy można przećwiczyć wersje: tylko A, A + B, A + B równolegle z porównywaniem kodu. W grupach zaawansowanych warto pokazać klocki z zestawu B i omówić działanie wyrażeń zbiorówfunkcji lambda.

Wprowadzając kolejne zasady, wyjaśniamy odwołania do API biblioteki rg w dodawanych “klockach”. Kolejne wersje robota zapisujemy w osobnych plikach, aby można je było konfrontować ze sobą.

Zachęcamy uczestników do analizy kodu i zachowań robotów: co nam dało wprowadzenie danej zasady? jak można zmienić kolejność ich stosowania w kodzie? jak zachowują się roboty open source? jak można ulepszyć działanie robota?

Bazy danych w Pythonie

Czas realizacji: 2*45 min.

Metody: równoległe kodowanie dwóch skryptów w edytorze, uruchamianie i testowanie wersji pośrednich, ćwiczenia z użyciem interpretera SQLite.

Materiały i środki: Python 2.7.x, biblioteka SQLite3 DB-API oraz framework Peewee, edytor kodu, terminal, zalecany system Linux Live LxPupTahr, wersja HTML scenariusza SQL v. ORM oraz interpreter SQLite, kody pełnych wersji obu skryptów. Projektor, dostęp do internetu lub scenariusz offline w wersji HTML dla każdego uczestnika.

Realizacja: Na początku pokazujemy przydatność poznawanych zagadnień: wszechobecność baz danych w projektowaniu aplikacji desktopowych i internetowych (tu odesłanie do materiałów prezentujących Flask i Django); obsługa bazy i podstawy języka SQL to treści nauczania informatyki w szkole ponadgimnazjalnej; zadania maturalne wymagają umiejętności projektowania i obsługi baz danych.

Na podstawie materiału równolegle budujemy oba skrypty metodą kopiuj-wklej. Wyjaśniamy podstawy składni SQL-a, z drugiej eksponując założenia i korzystanie z systemów ORM. Pokazujemy, jak ORM-y skracają i usprawniają wykonywanie operacji CRUD oraz wpisują się w paradygmat projektowania obiektowego. Uwaga: ORM-y nie zastępują znajomości SQL-a, zwłaszcza w zastosowaniach profesjonalnych, mają również swoje wady, np. narzuty w wydajności.

Interpreter SQLite wykorzystujemy do pokazania struktury utworzonych tabel (polecenia .table, .schema), później można (warto) przećwiczyć w nim polecenia CRUD w SQL-u.

Aplikacje internetowe

Czas realizacji: 4*45 min.

Metody: kodowanie wybranych aplikacji internetowych, uruchamianie i testowanie kolejnych, ćwiczenia samodzielne.

Materiały i środki: Python 2.7.x, framework Flask i/lub Django, edytor kodu, terminal, zalecany system Linux Live LxPupTahr, wersja HTML scenariusza Quiz i Czat, kody wersji pośrednich i końcowych aplikacji. Projektor, dostęp do internetu lub scenariusz offline w wersji HTML dla każdego uczestnika.

Realizacja: Omówienie architektury klient-serwer jako podstawy działania aplikacji internetowych. Zaczynamy od scenariusza Quiz, który kodujemy metodą kopiuj-wklej. Wprowadzamy i wyjaśniamy pojęcia: protokół HTTP, żądanie GET i POST, kody odpowiedzi HTTP. Po uruchomieniu i przetestowaniu aplikacji pokazujemy jej prostotę, ale wskazujemy też ograniczenia: brak bazy danych, brak możliwości zarządzania użytkownikami, brak możliwości zmiany danych na serwerze.

Następnie realizujemy aplikację “Czat” wg scenariusza, stosując zasadę od znanego do nowego i nawiązując do wcześniejszych materiałów (SQL v. ORM i Quiz). Pokazujemy modułowość projektowania aplikacji, wynikającą z założeń wzorca MVC. Omawiamy projektowanie modelu bazy jako przykład zastosowania ORM w praktyce. Eksponujemy schemat dodawania stron: widok w views.py → szablon html → powiązanie z adresem w urls.py. Omawiamy dwa sposoby obsługi żądań: sprawdzanie w funkcji typu żądania i ręczne przygotowanie odpowiedzi oraz oparte na klasach widoki wbudowane automatyzujące większość czynności.


Licencja Creative Commons Materiały Python 101 udostępniane przez Centrum Edukacji Obywatelskiej na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowa.

Utworzony:2022-05-22 o 19:52 w Sphinx 1.5.3
Autorzy:Patrz plik “Autorzy”